روانکار صنعتی به محصولات پتروشیمی گفته میشود، که دارای کاربرد بسیار زیادی هستند. یکی از مهمترین کاربردهای این محصولات، جلوگیری از سایش سطوح و کاهش اصطکاک بین سطوحِ متحرک است. همچنین روانکاری تجهیزات صنعتی باعث سهولت حرکات قطعات دستگاهها و کاهش مصرف انرژی میشود.
محافظت از قطعات دستگاهها در برابر خوردگی و زنگزدگی نیز از دیگر مزایای استفاده از روانکارها است.
روانکاری تجهیزات صنعتی
روانکار تجهیزات صنعتی نوعی روغن صنعتی است که برای تسهیل حرکت دو قطعه روی هم مورد استفاده قرار میگیرد. به بیان سادهتر هنگامی که دو سطح با یکدیگر در تماس هستند، بین آنها اصطکاکی ایجاد میشود که این اصطکاک منجر به ساییدگی میشود. عدم استفاده از روانکاری تجهیزات صنعتی میتواند باعث آسیب رساندن به تجهیزات و قطعات شود. این خرابیها در دستگاههای صنعتی ممکن است چندین میلیون هزینه بر جای بگذارد، در حالی که با استفاده از روانکار میتوان از بروز این خسارتها جلوگیری کرد.
روانکاری تجهیزات صنعتی بخش جدا نشدنی و بسیار مهم، در صنعت است. در صورتی که روانکاری تجهیزات، به درستی و به طور مرتب انجام شود، میتواند عمر قطعات را افزایش و هزینههای تعمیرات را کاهش دهد.
انواع روانکارها
در حالت کلی روانکارها به دو دسته روانکارهای صنعتی و روانکارهای خودرو تقسیم میشوند. روانکارهای صنعتی خود به سه دسته عمده، روغنهای صنعتی، گریس و روانکارهای ویژه دیگر، تقسیم میشوند. همچنین روانکارها را از نظر حالت به چهار دسته تقسیم میکنند که در ادامه به بررسی هر کدام از آنها میپردازیم:
روانکارهای گازی
روانکارهای گازی شامل هوا، هلیوم، بخار مایعات و غیره است و در درجه حرارتهای بسیار بالا یا پایین و یا در جاهایی که پرتوهای هستهای در محیط وجود دارند، استفاده میشوند. از جمله مهمترین ویژگیهای روانکارهای گازی این است که با تغییر درجه حرارت، گرانروی آنها تغییر چندانی نمیکند و به خاطر این ویژگی این نوع از روانکارها در طیف وسیعی از صنعت مورد استفاده قرار میگیرند.
از آن جایی که گازها سبکتر از مایعات هستند، در سرعتهای بسیار بالا، جریان گازها آرام و یکنواخت باقی میماند. روانکارهای گازی اصطکاک درونی کمی دارند و بدون ناخالصی هستند، همچنین خاصیت سرریزی هم ندارند. این نوع روانکارها بیشتر در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرند.
روانکارهای مایع
میتوان گفت رایجترین نوع روانکار، روانکارهای مایع هستند. روغنها جزو مهمترین انواع روانکارهای مایع هستند و به دو دسته روغنهای معدنی و روغنهای سنتزی تقسیم میشوند. روغنهای معدنی از طریق اِعمال یک سری عملیات تفکیک روی نفت خام به دست میآیند؛ در صورتی که روغنهای سنتزی به واکنشهای بیشتری احتیاج دارند و به خاطر همین، هزینه روغنهای سنتزی بیشتر از روغنهای معدنی است.
روانکارهای نیمه جامد
روانکارهای نیمه جامد شامل انواع گریسها، مانند گریسهای صابونی کمپلکس، گریسهای صابونی ساده، گریسهای نسوز و غیره هستند.
روانکارهای جامد
از روانکارهای جامد در شرایط به خصوص استفاده میشود. برای مثال روانکارهای جامد در شرایط خلاء، بار زیاد، حرارت بالا و در راکتورهای هستهای مورد استفاده قرار میگیرند.
از ویژگیهای این نوع روانکار میتوان به مقاومت در شرایط خلا، درجه حرارت بالا و فراریت کم اشاره کرد. از انواع روانکارهای جامد میتوان گرافیت، مولیبونیوم دی سولفید و برخی ترکیبات آلی مانند میکا، تالک و غیره را نام برد.
گریسها
گریسها از جمله مهمترین و معروفترین روانکارها هستند که از یک روغن پایه معدنی یا سنتزی و یک سفت کننده به دست میآیند. این نوع روانکار در مواردی که روانکاری با روانکارهای مایع دشوار باشد و یا امکان روانکاری مجدد نباشد، مورد استفاده قرار میگیرد.